In deze alom bejubelde roman keert de auteur (1975) ('Die Vermessung der Welt', 2005) terug naar de historische roman, en combineert die met een kunstenaarsroman (het ontstaan van de Duitse taal en literatuur). Hij verplaatst Tijl Uilenspiegel (hier Tyll Ulenspiegel) van de dertiende naar de zeventiende eeuw, naar de Dertigjarige Oorlog. Als proloog zet hij met zijn streken een dorp aan tot geweld, waarbij hij zich een ongenaakbare, duistere sociopaat en kind van zijn tijd toont, die zich steeds weet te onttrekken aan moeilijke situaties en zich aan niets en niemand hecht. Na zijn harde jeugd (hij ontvlucht met Nele zijn dorp als zijn vader als occultist opgehangen is) volgen we zijn leven op een a-chronologische en episodische wijze. Indrukwekkend is het deel waarin hij hofnar is van de 'Winterkoning' Frederik V. van de Paltz, die met een alles-of-niets politiek de veroorzaker van de oorlog was. Kehlmanns onderkoelde stijl werkt uitstekend in dit vaak gewelddadig decor met magisch-realistische passages en andere historische figuren (Athanasius Kircher), maar identificatie met Tyll is zo goed als onmogelijk. De Nederlandse vertaling werd gekozen tot DWDD Boek van de Maand November 2017.