De negentiende-eeuwse Leidse hoogleraar Vaderlandse Geschiedenis Robert Fruin (1823-1899) - bijgenaamd 'de vader van de Nederlandse geschiedwetenschap' - geldt ruim honderd jaar na zijn dood nog altijd als een groot kenner van de Nederlandse Opstand. Naast het bekendere boek 'Tien jaren uit den Tachtigjarigen Oorlog' schreef hij onder meer een op eigen bronnenonderzoek gebaseerd essay over de opmaat naar de oorlog met Spanje. Dit werk, in de jaren 1859-1860 in twee delen verschenen in het culturele tijdschrift 'De Gids', is de afgelopen honderdvijftig jaar verschillende malen herdrukt, bezorgd en toegelicht, en staat inmiddels ook integraal online. Voor deze nieuwe editie werd de oorspronkelijke tekst - met merkbaar respect voor Fruins schrijfstijl - hertaald om het boek ook voor huidige historici en andere geïnteresseerden toegankelijk te maken. Hoewel de conservatief-liberale en orangistische sympathieën van de auteur soms door de tekst heen schemeren, heeft dit werk met zijn indrukwekkende notenapparaat nauwelijks aan belang en leesbaarheid ingeboet. Het ontbreken van een index is echter een gemis. Dit hoogbejaarde standaardwerk krijgt door de hertaling nieuwe relevantie. Het onderwerp staat momenteel weer in de belangstelling.